Да свайго 15-гадовага юбілею галоўны музычны партал краіны TuzinFM разам з Letapis.by склаў рэйтынг песень, безь якіх немагчыма ўявіць незалежную беларускую музыку. У яго ўвайшлі 40 самых важных беларускамоўных песень з гіт-параду «Тузіна» (2003—2018) і яшчэ 20 гітоў за папярэднія 15 гадоў (1988—2003).
Адзначым, што сярод гэтых 60 кампазіцый 4 належаць гуртам «Крама» і N.R.M, і па 3 — Зьміцеру Вайцюшкевічу і «Крамбамбулі».
А вось поўны спіс кампазіцый
| Ляпіс Трубяцкі | Грай | 2013 |
| Адна з самых своечасовых песень беларускага року. Міхалок прэзэнтаваў яе пры канцы 2010 году, калі сотні людзей былі ў турмах, а тысячы — у дэпрэсіі, «каб вярнуць у нашы шэрагі веру ў сяброўства, братэрства і любоў». Твор пераможа ў чарце на «Тузіне» сем разоў, стане саўндтрэкам маўклівых акцый, увойдзе ў магутны альбом «Весёлые картинки» і дасьць назву адзінай беларускамоўнай кружэлцы гурта. | ||
| Крамбамбуля | Абсэнт | 2002 |
| Галоўны гіт з дэбютнага альбому, прысьвечанага алькагольным напоям сьвету быў прыдуманы адным з альтэр-эга Лявона Вольскага — французскім кампазытарамм Даніэлем Пастысам. На падставе ягонай гармоніі зь мэлёдыяй і зьявіўся тэкст пра палынны напой. Узьдзеяньне абсэнту музыкі праверылі на сябе, але прыходу зялёнай феі так і не дачакаліся. Песьня настолькі трапіла ў фармат, што цягам некалькіх год гучала на ўсіх беларускіх FM-станцыях, а кліп на яе — на дзяржаўных тэлеканалах. | ||
| Nizkiz | Небясьпечна | 2017 |
| Гіт стадыённага размаху з трэцяга студыйнага альбома магілёўскай рок-каманды, галоўны гіт cэзону 2016–2017 на TuzinFM. Сьпеў ад імя расчараванага рамантыка з цэнтральнай фразай-вобразам «Неба-небясьпечна!», якая трывала засядае ў памяці. Кліп на гэтую песьню рэжысэра Арцёма Лобача добра зайшоў на Youtube, набраўшы за паўгады больш за чвэрць мільёна праглядаў. | ||
| Akute | Kali b ja zastaŭsia z taboj | 2016 |
| Чацьвёрты альбом магілёўцаў атрымаўся настолькі хуткім па музыцы, што ягоныя аўтары заявілі, што пад яго зручна ўхіляцца ад куль, перабягаючы з акопа ў акоп. І гэта ня змрочны жарт. Эмацыйны пік праграмы — песьня «Kali b ja zastaŭsia z taboj» прысьвечаная ўкраінцам, якія змагаюцца за сваю свабоду. | ||
| Крама | Будзь разам з намі | 1993 |
| Неўміручы гіт «Крамы» зь іх першага-лепшага альбому, запісанага ўціхую ў студыі «Песьняроў». Песьня паўстала за пару рэпэтыцый, а патрэбныя словы напісаў 21-гадовы рок-паэт Зьміцер Лукашук на ўжо гатовую музыку — ва ўсіх сваіх тэкстах для гурта ён імкнуўся адлюстраваць творчы канцэпт, што выяўляўся ў «імкненьні да свабоды». | ||
| Зьміцер Вайцюшкевіч & WZ-ORKIESTRA | Я ішоў да цябе | 2003 |
| Цэнтральная тэма з альбому на вершы Алеся Камоцкага, у якім былы ўдзельнік «Палацу» і Kriwi праявіў сябе ў вобразе майстра сардэчнай лірыкі ды пачаў зьбіраць канцэртныя залі. Песьня тройчы ўздымалася на вяршыню «Тузіна Гітоў» у самым першым сэзоне 2003–2004. | ||
| ZET | Белакрылы анёл | 2006 |
| Невядомыя людзі ў масках на чале з чалавекам, які называў сябе Канцлерам, на кароткі час праніклі ў дзяржаўны тэле- і радыёэтэр. У прыватнасьці «Анёл», які ўзначальваў «Тузін» 10 тыдняў запар, гучаў акурат перад дзяржаўным гімнам у радыёвэрсіі чарту, якая выходзіла тады на радыё, што належала Менгарвыканкаму, а кліп на песьню «Калгас» круціўся па БТ. | ||
| Аляксандр Памідораў | Цуд на каляды | 2000 |
| Першы ўцямны рэп-твор па-беларуску ў нашай музыцы і наогул адна з галоўных беларускіх песень пра Каляды была запісаная разам з гуртом N.R.M. для супольнага музычнага праекту «Сьвяты вечар» на студыі Белтэлерадыёкампаніі. | ||
| Крамбамбуля (2) | Люблю | 2003 |
| Галоўны гіт першага сэзону на «Тузіне». Самая пазытыўная песьня застольнага праекту Вольскага, а то і ўсяго акрэсьленага тут пэрыяду ў беларускай музыцы, увайшла ў самы гітовы альбом. Лявон Вольскі выканаў яе разам зь Сяргеем Міхалком, а ў кліпе зьнялася яшчэ адна зорная ўдзельніца праекту — поп-сьпявачка Гюнэш. | ||
| TonqiXod | Насыпаць горы | 2014 |
| Песьня, пасьля якой арт-рокавае трыё стала ўлюбёным гуртом беларускіх інтэлектуалаў. Паэт і вакаліст Уладзь Лянкевіч, натхнёны ўласнай асацыяцыяй беларусаў з амэрыканскімі індзейцамі, прапанаваў сваё бачаньне нацыянальнай ідэі, пабудаваўшы ў пяціхвілінным трэку цэлы сусьвет. | ||
| Палац | Кола грукатала | 2012 |
| Песьня «Палацу» у новым стагодзьдзі адразу пасьля прэзэнтацыі на «Тузіне» у 2005 годзе перамагла ў чарце, стала галоўнай візытоўкаю гурта. Зь ёй гурт імкнуўся трапіць на «Эўравізію», паводле яе назваў свой самы шыкоўны альбом. Песьню можна прыняць за народную, але музыку і словы да яе напісаў лідэр каманды Алег Хаменка. Тэматычна яна зьвязаная са сьвятам Троіцы. | ||
| Dzieciuki | Сумнае рэгі | 2014 |
| Цэнтральная песьня з дэбютнага альбому гарадзенскай фольк-панк фармацыі, у якой акрэсьліваецца іх пазыцыя: камунізм = фашызм. Музыкі прысьвяцілі песьню ахвярам бальшавізму і нацызму, а кліп на песьню зьнялі ў Хатыні і Курапатах. | ||
| IQ48 | Сьвятло ў цемры | 2006 |
| «Здаровыя лосі», як называлі музыкаў прыхільнікі, разнастаілі клясычны беларускі рок элемэнтамі ска, фанку ды гіп-гопу. Самая знакавая песьня герояў беларускай незалежнай сцэны 00-х была напісаная на бездакорны верш Міхала Анемпадыстава. Гэтая вэрсія была запісаная адмыслова да складанкі найлепшых беларускіх песень «Прэм’ер Тузін», якую гэты трэк адкрывае. | ||
| Уліс | Радыё свабода | 1990 |
| Твор, які стаў ня толькі галоўнай песьняй «Улісу», але і сымбалем беларускага року ды наогул неафіцыйным гімнам беларускага руху пачатку 90-х. Пры ўяўнай простасьці, яна мае шэраг трактовак. Гэты шматпластавы тэкст так пакуль да канца не расшыфраваны. Вядома, што пад вобразам «радыё свабода» яе аўтар Фэлікс Аксёнцаў разумеў аніяк не аднайменную радыёстанцыю, а сусьветны розум ды нірвану, а пад белым сьцягам мелася на ўвазе безумоўная адмова ад сілы і гвалту — такі беларускі сьцяг, але без крыві. | ||
| Ігар Варашкевіч і Лявон Вольскі | Аўтабіяграфія | 2006 |
| Міхал спрычыніўся ў тым сэзоне да двух галоўных гітоў сэзону на «Тузіне» і быў названы «Чалавекам году ў беларускай музыцы». «Аўтабіяграфія» — ягонае пераасэнсаваньне славутага гіта польскага гурта Perfect, якая была запісаная ўжывую падчас першага канцэрту «Салідарны зь Беларусьсю» у цэнтры Варшавы. Запіс таго канцэрту пракуратура Беларусі прызнала экстрымісцкім, аднак гэты твор удалося афіцыйна выдаць на дыску «Прэм’ер Тузін — 2006» на лэйбле West Records. | ||
| N.R.M. | Мінск і Менск | 2007 |
| Дзякуючы дакладна схопленаму адчуваньню паўсюднай шызоіднасьці, песьня Вольскага адразу пасьля прэм’еры стала адным з самых забойных ягоных нумароў. Яна стала галоўнай песьняй сэзону на «Тузіне» і наогул гімнам беларускіх унутраных эмігрантаў. Апынулася, што гэта быў апошні гіт залатага складу N.R.M. | ||
| VuRaj | Вэлытай, пэрэпылко | 2014 |
| Летняя абрадавая песьня, якая пяялася на Палесьсі падчас жніва, стала першым і галоўным гітом гурта Сяргея Доўгушава. Дзякуючы «Сьпеўным сходам» яна стала шмат для каго кропкай уваходу ў сьвет беларускага фольку ды здабыла сабе славу беларускай «We Will Rock You». Выконваюць яе грамадою, прыстукваючы рукамі і нагамі. | ||
| Крама (2) | Бяжы хлопец | 1993 |
| Гэты твор з поўным правам можа лічыцца песьняй № 1 у рэпэртуары «Крамы». Упершыню яна была запісана і выдадзена на дэбютным альбоме каманды, і з тых часоў безь яе не абыходзіцца ніводны канцэрт Ігара Варашкевіча і кампаніі. | ||
| Дай дарогу! | Ня веру | 2016 |
| Першы беларускамоўны твор вядучая панк-каманда краіны запісала на 19 годзе свайго існаваньня. Юры Стыльскі меў тройку па беларускай у школе, але кажа, што наша мова — у крыві, таму тэкст зьявіўся лёгка. Гэтай песьняй музыка хацеў сказаць, што больш нікому нельга даваць веры і што не існуе ўзаемадаверу ў грамадзтве і ўсіх ахутаў страх. І прысьпеў час, калі варта пра гэта казаць. Нават крычаць. | ||
| Ляпіс Трубяцкі (2) | Зорачкі | 2008 |
| Песьня, у якой Міхалок раз і назаўжды дае адказ на пытаньне дзе ягоная Радзіма. Цікава, што сваю касмапалітычнасьць лідэр «Ляпісаў» вырашыў давесьці менавіта на беларускай мове і здабыў тым самым нямала прыхільнікаў, якія раней гэты гурт за беларускі не прызнавалі. «Зорачкі» упрыгожылі 9-ты альбом гурта «Маніфэст», сем разоў уздымаліся на вяршыню чарту і пабілі ўсе рэкорды папулярнасьці на «Тузіне». | ||
| Новае неба | Мая краіна | 1996 |
| Сьпявачка Кася Камоцкая папрасіла паэта Міхала Анемпадыстава хоць раз напісаць не грамадзянскую, а любоўную лірыку. Ён і прынёс ёй тэкст, які пачынаўся са словаў «Я люблю…». «Мая краіна» стала саўндтрэкам да тагачасных падзеяў у краіне і галоўным гітом Касі. | ||
| Landau feat.Zolki Band | Сьнежань | 2014 |
| Песьня-рэфлексія на Плошчу—2010 была прэзэнтаваная і стала найлепшай на «Тузіне» праз чатыры гады пасьля тых падзеяў. Адметны стыль каманды і яскравы вакал больш ацанілі ў Польшчы, чым на Радзіме. Гурт зрабіў фурор на некалькіх польскіх фэстах, а тут зь цяжкасьцю сабраў «Графіці» ды зьнік з далягляду пасьля таго, як сьпявачка Алена Мішчанка (Калейнікава) пераехала жыць ва Ўкраіну. | ||
| Мама | Будзь злой | 2015 |
| Новы праект лідэра гурта Mauzer, які зьявіўся праз чатыры гады маўчаньня і пераезду ў Кіеў. Мужная рок-баляда з кранальнай просьбай «будзь са мной злой» была сустрэтая на ўра і стала галоўнай песьняй сэзону ў 2015. За 4 гады існаваньня гурт Яна Маўзэра запісаў яшчэ некалькі някепскіх песень, але так і не паказаўся жыўцом на публіцы. | ||
| N.R.M. (2) | Тры чарапахі | 2000 |
| Штуршком да стварэньня гэтай песьні стаў дзяжурны жарт у тусоўцы «Народнага альбому», калі падчас замежных гастроляў голасам тагачаснага расейскага прэзыдэнта Ельцына вымаўлялася фраза: «Росийская государственность зиждется на трёх китах…». Да ўсяго Вольскі чамусьці думаў, што паводле антычнай тэорыі пабудовы сьвету чарапах, што цягнуць зямлю, было столькі ж, колькі кітоў і сланоў. Дзякуючы памылцы і жарціку атрымалася песьня, якая імгненна стала гітом і дала назву новаму альбому гурта. Пасыл на самой справе ў яе сур’ёзны — вядзецца пра тое, што ў астатнім сьвеце ўсё ідзе наперад, а ў нашых краях усё настолькі стабільна, што зямля дагэтуль пляскатая. | ||
| Глюкі feat. Mauzer i Green Che | Краіна 2.0 | 2009 |
| Трэк, у якім паўдзельнічала краса і сіла магілёўскай нефармальнай сцэны, выйшаў пасьля распаду «Глюкаў» . Тут разам зь Лёшам Паронкіным сьпелі Ян Маўзэр, Рома Англічанін (ён жа Green Che), а тэкст Ромы Жыгарава разнастаіў рэпавым куплетам паэт Віталь Рыжкоў. «Краіна 2.0» 10 (!) разоў перамагала ў «Тузіне», а сам альбом Idyatyzm стаў адным з пераможцаў першых узнагародаў Experty.by. Гурт на момант выхаду альбому ўжо не існаваў. | ||
| Re1ikt | Люцэрна | 2015 |
| Бадай самая прыгожая песьня з самага тытуляванага альбому беларускай музыкі 2010-х піянэраў беларускага пост-мэталу. Сьпеў наўпрост адлюстроўвае ідэю дыску. Музыкі імкнуліся напісаць такую песьню, гукі якой маглі б супакоіць чалавека і дапамагчы пераадолець стрэс. Люцэрна — гэта каганец, маленькі ліхтарык у цемры, а таксама лекавая расьліна. | ||
| Зьміцер Вайцюшкевіч (2) | Я нарадзіўся тут | 2000 |
| Новая песьня Лявона Вольскага гарманічна ўвайшла ў альбом перасьпеваў самых важных беларускіх маршаў і гімнаў у якасьці сучаснага прыкладу. Аўтару песьні падалося, што найбольш песьня, напісаная на рэгі-манер, будзе пасаваць Зьмітру Вайцюшкевічу. З таго часу слухачы не адпускаюць са сцэны ані Вольскага, ані Вайцюшкевіча без выкананьня гэтага твору, а радкі з прыпева «Я нарадзіўся тут і я буду жыць тут» сталі для новага пакаленьня беларусаў такімі ж значнымі, як у свой час слёган «Каго любіш? — Беларусь! — То узаемна!». | ||
| Паліна Рэспубліка | Як ты | 2012 |
| Сьпеў ці тое пра няўлоўнае каханьне ці тое пра любоў да Радзімы пад акустычную гітару лагодным і ў той жа час упэўненым дзявочым голасам стаў сеціўным гітом, калі яго аўтарцы было 17 год. На той час яна ўжо мела Гран-Пры «Бардаўскай восені» і была названая «Адкрыцьцём году» на «Тузіне». | ||
| Mauzer (2) | Я люблю боль | 2009 |
| Гэтая песьня найлепш характарызуе бадай што самы яскравы беларускі гурт сярэдзіны 00-х. Боль, любоў, агрэсія, нянавісьць, сэкс і палітыка, — такі густы ў іхняй творчасьці быў замес. Магілёўская каманда распалася на ўзьлёце — Ян Маўзэр зьехаў у Кіеў, а басіст з бубначом — у Піцер, дзе ў складзе гурта Iowa скарылі расейскі шоў-біз. Яшчэ адзін удзельнік каманды — Рома Англічанін далучыцца да праекту ЛСП. | ||
| N.R.M. (3) | Лёгкия-лёгкия | 2002 |
| Бадай, што самая моцная песьня зь пятага нумарнога альбому N.R.M. Вольскі называе гэты твор апошняй фарбай, якой бракавала новай праграме. Мала хто ведае, што радок «Цяжкія-цяжкія блізкія, нашыя» тычыўся паплечнікаў Лявона па гурце — ужо тады адносіны між імі сталі псавацца. Адбітак на яе стварэньне наклала яшчэ і тое, што на час напісаньня ў цяжкім стане быў бацька музыкі — вядомы дзіцячы пісьменьнік Артур Вольскі. | ||
| Neuro Dubel | Жыцьцё | 2004 |
| Знакавая песьня Аляксандра Кульлінковіча з першага беларускамоўнага альбому ягонай каманды. За 10 год да яе напісаньня аўтару зрабілі цяжкую апэрацыю на мозг, пасьля якой дактары сказалі, што доўга ён можа не пражыць ды параілі ня піць, не курыць ды наогул пазьбягаць залішніх целарухаў. «Гэтая песьня — сьведчаньне таго, што я жывы», — з такімі словамі прэзэнтаваў яе на «Тузіне» лідэр ND. | ||
| Irdorath | Быў. Ёсьць. Буду | 2015 |
| Галоўны гіт на «Тузіне» у 2016 на словы Ўладзімера Караткевіча фэнтазі-фольк гурт назваў мантрай, якая надае сілы ў той момант, калі здаецца, што будучыні няма. Па задуме, кожны інструмэнт тут нясе свой сэнс. Колавая ліра — голас народу, які зьбіўся з дарогі. Але ў адказ гучаць званы: гэта значыць, што надзея адшукаць свой шлях застаецца. Літаўры заклікаюць да змаганьня, а віялянчэль сьведчыць пра эўрапейскі лад мысьленьня беларусаў. | ||
| Уліс (2) | Пляц Францыска | 1999 |
| Песьня-дыямант зь першага альбому гурта, які заснавалі былыя ўдзельнікі гурта «Бонда» на дужа актуальную тэму — пры канцы 80-х акурат адбываўся крытычны перагляд савецкай гісторыі і вяртаньне забытых імёнаў. Кампазыцыю запісалі ў польскім Ольштыне ў 1989 годзе, вакальную партыю сьпявае першы вакаліст гурта Андрэй Патрэй. У 1991 годзе — пераломным для імпэрыі — гэтая песьня выйдзе на вінілавай кружэлцы фірмы «Мелодия» у Маскве. | ||
| Gods Tower | Людзі на балоце | 2014 |
| Першы беларускамоўны трэк найлепшай беларускай мэтал-каманды. Гурт, які яшчэ на пачатку 90-х першым у Беларусі спалучыў мэтал з фолькам, дагэтуль сьпяваў выключна па-ангельску. Лэсьлі Найф даводзіць гэтым трэкам сваю несуцяшальную думку: Беларусь – край маўчаньня, і няма ніякіх шанцаў на тое, каб тут зьявілася нацыя. | ||
| Крама (3) | Стэфка | 1993 |
| Пэўна самая доўгайграючая песьня беларускага року, якая за 32 гады перажыла некалькі перастварэньняў і працягаў. Яна гралася яшчэ ў «Бондзе» (1986), у новым запісе (самым кананічным) упрыгожыла дэбютнік новага гурта Ігара Варашкевіча «Крама» і тут жа была перазапісаная на ангельскай мове для арыентаванага на Захад альбому «Vodka on Ice». Потым яшчэ зьявяцца «Стэфка праз 20 год» (2006) і «Стэфка праз 30 год» (2017), сваю вэрсію арыгіналу зробіць Naviband (2014). І агулам дзяўчатаў зь імём Стэфка ў Беларусі пасьля зьяўленьня ў этэры гэтае песьні значна паболее. | ||
| :B:N: | Дажджамі | 2006 |
| Галоўны гіт з трэцяга нумарнага альбому тады яшчэ бярозаўскага гурта стаў іх самай пазнавальнай песьняй. Ён пяць разоў уздымаўся на пазыцыю лідэра на «Тузіне» і трапіў у топ-12 гітоў сэзону. Посьпех быў падмацаваны кліпам, які быў зьняты на «Белсаце» і некалькі год запар круціўся на экранах у менскім мэтро. Выканаць тужлівую баляду пра няшчаснае каханьне Алесю Лютычу на запісе дапамагла Яўгенія Хіло, колішняя вакалістка берасьцейскай каманды Sciana. | ||
| Shuma | Ой еду я дарогаю | 2011 |
| Менавіта з гэтай песьняй былая вакалістка рок-гурту Indiga Руся пачала свой экспэрымэнт, які доўжыцца і дагэтуль, па спалучэньню беларускай старажытнай культуры з клюбнай музыкай. Яшчэ пару год — і танчыць пад «Шуму» у вышыванцы на Зыбіцкай і Кастрычніцкай будзе дужа модна. Дэбютны сынгл жа «Шумы» уяўляе зь сябе мікс на летнюю песьню «Ой, еду я дарогаю» у выкананьні А. Тарасюк, якая была запісаная ў 1968 годзе на Палесьсі ў вёсцы Спорава. | ||
| Андрэй Макарэвіч | Сьнег | 2015 |
| Галоўная музычная сэнсацыя 2015 году. Песьня, запісаная адмыслова для трэцяй часткі праекту TuzinFM і кампаніі «Будзьма!» — «Перазагрузка». Лідэр «Машины времени» пагадзіўся ўпершыню ў жыцьці засьпяваць па-беларуску на знак любові да нашае краіны і дзеля таго, каб аддаць даніну павагі сваім продкам — ягоная бабуля з Заходняй Беларусі. Тэкст славутай песьні 1978 году на беларускую мову пераклаў Юры Несьцярэнка, а акампанаваў музыку гурт Apple Tea. | ||
| Мясцовы час | Я жыў | 1991 |
| Песьня, зь якой зьвязаная кароткая, але яркая гісторыя рок-гурта з Полацку. Цэнтральная рэч з самага пасьпяховага іх альбому, які быў запісаны ў Мазыры ў 1991 годзе. Зь ім «Мясцовы час» урываецца ў вышэйшую лігу беларускага рок-н-ролу, перамагае ў «Басовішчы», ладзіць акустыку ў полацкай Сафіі, грае ў якасьці хэдлайнэра на менскай плошчы Незалежнасьці на акцыі «Рок за незалежнасьць». І распадаецца пры канцы 1992. Забаўна, што песьню, прасякнутую такім сур’ёзным экзістэнцыйным патасам між сабою музыкі жартаўліва называлі «ёжик», па сугучнасьці з назваю. | ||
| Vinsent | Ні кроку назад | 2012 |
| Самы качовы трэк найбольш яскравага беларускамоўнага рэпэра 2010-х, першы, які быў запісаны з жывым бэндам. Выканаўца акрэсьліў тэматыку сынглу шырока — пра Менск, каханьне і мэтафарычную вайну. Песьня ўпрыгожыла фільм «Вышэй за неба». | ||
| Лявон Вольскі (2) | Жорны | 2016 |
| Volski — Psychasamatyka — 2016 — Падрабязьней Гіт з двайнога альбому Лявона быў запісаны ў Вільні, напісаны ў Швайцарыі, а задуманы ў часы N.R.M. Выканаўца разьвіў ідэю свайго даўняга верша пра дачыненьні асобы і дзяржавы, які гучаў так: «Круціць дзяржава жорны / Будзе мукою зерне / Калісьці і мы з табою / Мой сябар, будзем мукою». | ||
| Кальян | Радыёактыўны сьнег | 1997 |
| Бадай самая яркая беларуская рок-песьня на тэму радыяцыі і візытоўка адной зь першых беларускіх фольк-панкаўскіх камандаў, лідэрам якой быў Алесь Дзянісаў. Яна была запісаная для першага электрычнага альбому каманды «У краіне цудаў» (1997), а пасьля музыкі неаднойчы да яе зьвярталіся — праз 8 год яе перазапісалі ды перавыдалі асобным сынглам, праз 11 год зьнялі кліп. Як «КальЯн» разышоўся, кампазыцыя перайшла ў рэпэртуар новай каманды Алеся — Dzieciuki. | ||
| Палац | Як пайду я ў новую канюшню | 1995 |
| Менавіта апрацоўка гэтай вясельнай народнай песьні стала першым запісам у гісторыі гурта «Палац». Песьня, створаная на клявішах Yamaha 808, упершыню прагучала ў тэлефільме «Фольк-мадэрн Палац» рэжысэра Ўладзімера Мікалаева (1992). Яна выконваецца на першай «Рок-Каранацыі» (1994), дзе гурт атрымлівае прыз у намінацыі «Традыцыі і сучаснасьць» і становіцца гітом № 1 з дэбютнага альбому «Палацу». Твор перазапісваецца яшчэ тройчы, але найбольшае замілаваньне выклікае акурат тру-варыянт — у моднай на той час тэхна-поп стылістыцы. | ||
| Brutto | Родны край | 2015 |
| Магчыма, самая шчырая песьня Міхалка, якая была напісаная ў вельмі для яго няпросты пэрыяд — пасьля забаронаў і ціску з боку КДБ лідэр Brutto пераехаў ва Ўкраіну ў той час, калі сям’я заставалася ў Беларусі. Гэтую песьню Сяргей прысьвяціў акурат свайму сыну Макару. Яна дала назву другому альбому каманды. Рэліз суправадзіў кранальны і прыгожы відэаролік. | ||
| Супольны праэкт «Народны альбом» | Простыя словы | 1997 |
| Без сумневу самая ўдалая песьня з самага значнага музычнага праекту 90-х, запісаная ў сьценах зачыненага ўжо на той час «Радыё 101,2». Агульны патас кампазыцыі такі, што песьню пяюць усёй грамадою пры канцы беларускіх канцэртаў, цырымоній і фэстываляў. У той жа час яна трапляе ў шэраг дваравых — яе вельмі лёгка развучыць на гітары пачаткоўцам. А яе аўтар Міхал Анемпадыстаў трохі пазьней прызнае, што гэтая песьня — самая важная ў яго жыцьці. | ||
| Pomidor/Off | Дым | 2011 |
| Галоўны гіт з другога сольніка рок-гурта Аляксандра Памідорава з простым, але ў той жа час з шматслойным тэкстам. На знак пашаны да заснавальніка Gods Tower Аляксандра Ўракава, тут гучыць гітарнае сола ў ягоным стылі. Бясспрэчна, галоўная рок-песьня 2011 году. Існуе таксама іншая вэрсія гэтай песьні ў суправаджэньні струннага квартэту, якая была запісаная для супольнага музычнага праекту «Апошні золак» у 2014. | ||
| Naka | Бяжы | 2009 |
| Песьня гурта Насты Шпакоўскай першапачаткова была напісаная на расейскай мове. На беларускую для праекту «Тузін.Перазагрузка» яе пераклаў Сяргей Балахонаў. Па выніку яна стала ня толькі галоўным посьпехам праекту, але і візітоўкаю каманды. Сама Наста кажа, што ў гэтай вэрсіі яна загучала больш жорстка і прынцыпова, чым першапачаткова. | ||
| N.R.M. (4) | Паветраны шар | 1999 |
| Лідэр N.R.M. напісаў гэтую песьню ў памяшканьні «Радыё 101,2» на вуліцы Рэвалюцыйнай, дзе на той час рэпетавалі музыкі. Лявон згадвае, што 1996 год быў для яго надзвычай плённым — «ішла пруха і зьмянялася асабістае жыцьцё». Пад натхненьнем і зьявілася песьня, якая станецца галоўным гітом трэцяга альбому гурта. | ||
| J:Морс | Маё сонца | 2007 |
| J:Морс — Адлегласьць — 2007 — Падрабязьней Песьня ўпрыгожыла адзіны цалкам беларускамоўны дыск гурта Ўладзімера Пугача. І гэта было яе другое жыцьцё. За два гады да гэтага яна выходзіла ў расейскамоўнай вэрсіі на альбоме «Апрель». Будзе яшчэ трэцяе і чацьвёртае жыцьцё — у 2009 годзе на «Тузіне» пераможа акустычная лайв-вэрсія беларускага «Майго сонца», а на Новы 2018 год яна загучыць у джазе, дзякуючы гурту Apple Tea. | ||
| Троіца | Тры янгалы | 2008 |
| Можа быць самая ўражвальная песьня ў выкананьні Івана Кірчука, якая ўяўляе зь сябе ўрывак з духоўных песьнясьпеваў, што выконваліся ў пост. Пяецца пра тое, што чалавек ня можа забраць з сабою на той сьвет тое, што здабыў на зямлі. Сьпеў узмацняе выдатны анімацыйны кліп Юліі Рудзіцкай. І той факт, што запісаная яна была ў вёсцы Барталамееўка Веткаўскага раёну, дзе пасьля Чарнобылю сапраўды апынулася, што «жыць некаму». | ||
| Стары Ольса | Літвін | 2004 |
| Галоўны канцэртны гіт гурта сярэднявечнай музыкі, у якім згадваюцца чатыры знакавыя для беларусаў бітвы. Тэкст напісаў лідэр «ольсаў» Зьміцер Сасноўскі, але яна пайшла ў масы настолькі, што на караоке-сайтах яе пазначаюць за народную. | ||
| Воплі Відаплясава | Краіна мараў | 2011 |
| Украінскі рок-гурт перазапісаў адзін з сваіх галоўных гітоў на беларускай мове для праекту, які ладзілі TuzinFM разам з кампаніяй «Будзьма беларусамі». З нагоды прэм’еры Алег Скрыпка вылічыў, што ён на чвэрць зьяўляецца беларусам і нязьменна стаў сканчаць свае канцэрты ў нашай краіне гэтым сьпевам у перакладзе Андрэя Хадановіча. | ||
| UltraВожык | Атлянтыда | 2005 |
| Песьня, якая прынесла шырокую вядомасьць ананімнаму праекту. Запісаная насуперак іміджу гурта, як сур’ёзная рок-баляда, яна трапіла ў лік лепшых песень сэзону на «Тузіне», выйшла на складанцы «Песьні свабоды» і стала адным зь гітоў Вясны—2006. Яе разам зь песьнямі N.R.M. і «Крамай» сьпявалі ў турме на Акрэсьціна ўдзельнікі пратэстаў. | ||
| Крамбамбуля (3) | Госьці | 2003 |
| Гэтую песьню Лявон Вольскі напісаў для другога альбому свайго застольнага праекту, але стаўка канкрэтна на гэты нумар не рабілася. І дуэта зь Міхалком не меркавалася. Але лідэр «Ляпісаў» пачуўшы дэмку зазначыў, што гэта ёсьць 100-адсоткавы гіт, таму Лявон зь Сяргеем выканалі яе дуэтам, а пазыцыю «Гасьцей» умацаваў кліп Мацея Сабурава і Аляксея Хацкевіча. Песьня займела шалёную папулярнасьць, уявіць безь яе канцэрт «Крамбамбулі» проста немагчыма. | ||
| Indiga | Тры сонцы | 2004 |
| Галоўны гіт бадай што самай яскравай беларускай жаночай рок-каманды сярэдзіны 00-х, якая праіснавала каля пяці гадоў. Цэнтральная тэма зь першага (і апошняга) альбому, які быў запісаны пасьля перамогі на «Басовішчы». Сам трэк быў створаны пад уплывам вершаў Веліміра Хлебнікава, у тэксьце нават ёсьць цытаты зь яго. Што да назвы, то гэта мэтафара адносінаў у гурце, у якім вакалістку Русю атачалі тры мужчыны. У навагоднім тэлешоў на «Белсаце» у 2018 годзе Руся выканае гэтую песьню ў джазавым варыянце разам з гуртом Apple Tea | ||
| Закон гука | Пішы | 2018 |
| Надзвычай удалы прыклад спалучэньня паэзіі з музыкаю. Музыкаў з гурта «Закон Гука» уразіў верш Вацлава Ластоўскага (1924) перадусім сваёй энэргетыкай і сучасным гучаньнем. Яны імкнуліся максымальна раскрыць зьмест твору і дапоўніць яго музыкай, каб музычны і паэтычны складнік гучалі разам, як адзінае цэлае. Песьня стала часткаю праекту «(Не)расстраляныя» і перамагла ў сэзоне 2017–2018 на «Тузіне». | ||
| Крама (4) | Слуцкая брама | 1994 |
| Песьня, якой сканчваецца другі нумарны альбом «Крамы» належала да рэпэртуару гурта «Бонда» і была напісаная ў 1985 годзе. Першапачаткова словы да яе напісаў паэт Анатоль Сыс. Але як тлумачыць аўтар музыкі да «Слуцкай брамы» Ігар Варашкевіч той тэкст тады палічылі «дзіцячым», таму аўтарам выступіў бубнач «Бонды» Сяржук Кныш. | ||
| Зьміцер Вайцюшкевіч (3) | Сьцяг | 2008 |
| Рытмічны гімнавы верш, які паэт Някляеў адмыслова напісаў для музыкі Вайцюшкевіча нечакана загучаў у балядным рэчышчы ў першым варыянце. Зьміцер пачытаўшы тэкст згадаў як лунаў бел-чырвона-белы сьцяг па-над Домам ураду і ў рытм гэтага лунаньня ў яго нарадзілася музыка. «Вядзецца не пра рэвалюцыю, а пра стан душы!», — заўважыў артыст з нагоды яе прэм’еры на «Тузіне». | ||
| Znich | Крыжы-абярэгі | 2006 |
| Кранальны твор пра крыжы, што аберагалі ад усялякага насланьня палескія вёскі, але заняпалі яны ды зьніклі вёскі тыя. Бадай што галоўная песьня пачынальнікаў беларускага фольк-паган мэталу, якая разышлася куды шырэй за кола аматараў гэтае музыкі. Першы яе запіс быў зроблены ў 2003 годзе, яна ўпрыгожыла складанку «Генэралы айчыннага року», а пасьля была перазапісаная для трэцяга альбому «Зьніча», якому і дала назву. | ||
| Мроя | Зямля | 1989 |
| Гэтую песьню вакаліст і клявішнік гурта Лявон Вольскі напісаў за паўгадзіны па прыезьдзе з канцэрту ў Быхаве, здарожаны і нявыспаны. Тэкст выдатна паклаўся на музыку, кампазыцыя стала адным з галоўных гітоў каманды і была запісаная для вінілавага альбому гурта, які выйшаў на фірме «Мелодия». Праз гады песьню рэанімуе N.R.M., як твор актуальны і злабадзённы. «Зямлю» можна пачуць і цяпер на сольных канцэртах Лявона. | ||
