Прэмія імя беларускага пісьменніка Алеся Адамовіча. Заснавана ў 1995 годзе. Прэмію атрымлівае найлепшы публіцыстычны твор года, які прысвечаны праблемам сучаснасці. Таму гэту ўзнагароду могуць атрымаць журналісты, пісьменнікі ў жанры нон-фікшн, рэжысёры і сцэнарысты, у тум ліку радыё- і тэлеперадач.
| Год | Каму і за што |
|---|---|
| 1995 | Павел Шарамет, Анатоль Казловіч, Віталь Цыганкоў, Валянцін Жданко, Самсон Палякоў і Анатоль Алай |
| 1996 | Віталь Тарас і Людміла Паўлікава-Хейдарава за прынцыповасць i майстэрства ў асвятленнi сучасных праблем Беларусi |
| 1998 | Сяргей Дубавец за цыкл перадач “Вострая Брама” |
| 2000 | Міхась Скобла за цыкл перадач “Вольная студыя” 1999—2000 гадоў і Сяргей Шупа за публікацыю дзвюх кніг “Архiва Беларускай Народнай Рэспублiкi” |
| 2001 | Валянцін Акудовіч за культуралагічныя эсэ, прысвечаныя самаідэнтыфікацыі беларусаў, і Валерый Дранчук за публіцыстычныя артыкулы ў абарону беларускай прыроды |
| 2002 | Ганна Соўсь за цыкл рэпартажаў у эфіры Радыё Свабода з урочышча Курапаты падчас будаўніцтва там кальцавой дарогі |
| 2004 | Генадзь Бураўкін за кнігу паэзіі “Жураўліная пара”, укладанне кнігі ўспамінаў “Наш Быкаў” і серыю публіцыстычных артыкулаў у газеце “Салідарнасць” |
| 2006 | Сяргей Навумчык за кнігу “Сем гадоў Адраджэння, альбо Фрагменты найноўшай беларускай гісторыі” |
| 2007 | Павал Севярынец за публіцыстычны цыкл “Лісты з лесу” |
| 2010 | Сяргей Шапран за кнігу “Васіль Быкаў. Гісторыя жыцця ў дакументах, публікацыях, успамінах, лістах” |
| 2011 | Аляксандр Тамковіч за кнігу інтэрв’ю “Без палітыкі” і Мікалай Мельнікаў за вялікі ўнёсак у зберажэнне спадчыны Васіля Быкава |
| 2012 | Валер Булгакаў за кнігу “Беларусь 1994—2004 гг.: разбудова дзяржавы і пераслед нацыі” і Аляксандр Фядута за кнігу “Амерыканскія вершы”, напісаную падчас знаходжання ў СІЗА КДБ |
| 2013 | Алесь Бяляцкі за кнігу “Асвечаныя беларушчынай” |
| 2014 | Уладзімір Някляеў за кнігу “Знакі прыпынку” |
| 2015 | Уладзімір Арлоў за кнігу “Імёны Свабоды” |
| 2016 | Зміцер Бартосік за кнігу «Быў у пана верабейка гаварушчы» |
| 2017 | Аляксандр Лукашук за стварэнне кніжнай серыі “Бібліятэка Свабоды”, а таксама за выданне кніг “Прыгоды АРА ў Беларусі” і “Сьлед матылька. Освальд у Менску”. |
| 2018 | Вячаслаў Ракіцкі за цыкл дакументальных фільмаў «Сведкі», прысвечаных найноўшай беларускай гісторыі.
Наста Захарэвіч за сістэмнае асвятленне і аналітыку праблем, звязаных з гвалтам і дыскрымінацыяй. |
| 2019 | Ірына Раманава за кнігу “Улада і грамадства: БССР у 1929 — 1939 гады”, унікальныя дакументы якой раскрываюць схаваныя і засакрэчаныя бакі тагачаснага савецкага жыцця. |
| 2021 | Газета “Новы час” і яе рэдактарка Аксана Колб – за шматгадовую ўвагу да тэмаў культуры, гісторыі, правоў чалавека; за магчымасць для беларускіх палітвязняў атрымліваць папяровую версію газеты ў час, калі незалежнай прэсы ў друкаваным выглядзе ў Беларусі ўжо не засталося.
Кніга «(Не)расстраляныя» (укладальнікі Сяргей Будкін, Віктар Жыбуль) – за вяртанне імёнаў і твораў рэпрэсаваных дзеячоў беларускай культуры. Дзмітрый Строцаў і яго кніга “Беларусь перакуленая” (Дмитрий Строцев. Беларусь опрокинута) – за моцны паэтычны дакумент 2020 году і праўдзівае сведчанне аб пратэстах і салідарнасці, нянавісці і любові, аб роспачы і перамозе. Вольга Шпарага і яе кніга “У рэвалюцыі жаночы твар. Выпадак Беларусі” (Ольга Шпарага. У революции женское лицо. Случай Беларуси) – за аўтарскае эсэ пра ролю жанчын у беларускіх пратэстах, эмансіпацыю ўсіх слаёў грамадства і сястрынства ў турме. |
| 2023 | Ганна Кандрацюк за кнігу “У прысценку старога лесу. Гісторыі людзей з Белавежскай пушчы” — гэта зборнік рэпартажаў, якія журналістка піша пра Беласточчыну з 1990-х гадоў.
Максім Знак за кнігу “Зэкамерон”, якую беларускі юрыст напісаў у зняволенні. За чалавечую годнасць, свабоду думкі і творчасці ў нечалавечых умовах. |
