Прэмія імя Францішка Аляхновіча ўручаецца за найлепшы твор, напісаны ў зняволенні. Названа прэмія ў гонар беларускага пісьменніка Францішка Аляхновіча які першым у айчынная літаратуры напісаў турэмную прозу — «У капцюрох ГПУ». Заснавана прэмія ў 2013 годзе Беларускім ПЭН-цэнтрам сумесна з Радыё Свабода.
Тэматыка твораў, што могуць прэтэндаваць на прэмію, не абмежаваная. На разгляд прымаюцца дакументальныя і мастацкія творы, вершы на беларускай і рускай мовах, як апублікаваныя, так і ў выглядзе рукапісу, створаныя ў зняволенні і дасланыя на працягу года. Журы вызначае пераможцу і абвяшчае вынікі 10 снежня, у міжнародны Дзень правоў чалавека.
Адзначым таксама, што прэмbя не штогадовая. Яна ўручаецца толькі ў выпадку, калі за мінулы год былі кнігі, якія адпавядаюць усім патрабаванням.
Пераможцы прэміі Францішка Аляхновіча
| Год |
Пераможцы |
| 2013 |
- Игорь Олиневич «Еду в Магадан»
|
| 2014 |
- Алесь Бяляцкі «Іртутнае срэбра жыцця»
- Зміцер Дашкевіч «Чарвяк»
- Феликс Пекер «10 лет и 1 день Игоря Савченко»
- Павел Севярынец «Беларуская глыбіня»
- Александр Федута «Мой маленький Париж»
- Ірына Халіп «Дзённік зэчкі»
|
| 2017 |
- Мікола Дзядок «Фарбы паралельнага сьвету»
- Дзмітрый Дрозд «Бунт Батанікаў»
- Андрэй Саннікаў «Мая гісторыя»
- Леанід Пятрэнка «Камерныя сны»
|
| 2018 |
- Аляксандр Лапшын «Лагер смерці ў цэнтры Менску»
- Уладзімір Някляеў «Лісты да Волі» і «Толькі вершы»
- Вольга Мікалайчык «Бо»
|
| 2019 |
- Алесь Пушкін “Турэмны альбом”
- Сяргей Скрабец “Кошт свабоды”
|
| 2021 |
- Андрэй Аляксандраў «Вершы з-за кратаў»
- Саша Василевич “Папа и пингвин”
- Максим Знак — за цикл тюремных стихотворений и тюремный дневник
- Светлана Купреева — за цикл тюремных стихотворений
- Мікола Папека — за цыкл турэмных вершаў
- Андрэй Скурко — за казкі і вершы для сына
|
| 2023 |
- Алесь Бяляцкі — з успамінамі пра музей Максіма Багдановіча
- Алег Груздзіловіч «Мае турэмныя муры»
- Марк Каласок — з кнігай (назва не абвяшчаецца публічна)
- Вольга Класкоўская — з турэмнымі дзённікамі
- Летапісец з нататкамі (назва не абвяшчаецца публічна)
- Нікола Тэсла з кнігай (назва не абвяшчаецца публічна)
|
