Сёння святкуецца Дзень родная мовы. І дзеля вас мы падрыхтавалі шэраг выказванняў герояў кнігі Севярына Квяткоўскага «Як стаць беларусам». Гэтыя выказванні не толькі пра беларускую мову, але і пра любоў да сваёй Радзімы.
Я ведаю, што ў той дзень, калі адзін з маіх вучняў свядома пачне трымацца беларускай мовы, я стану самым шчаслівым чалавекам на зямлі. Бо тады я зразумею, што мая праца не была марнай. (Наталля Залесская)
Мы — дзеці людзей, якіх падманулі самым падступным чынам: нашых бацькоў вучылі глядзець на свет чужымі вачыма, гаварыць чужой моваю, думаць чужымі мазгамі — навучылі пачувацца вечнымі гасцямі там, дзе яны былі дома. (Альгерд Бахарэвіч)
Быць беларусам — гэта спрачацца са сваім расейскамоўным наваколлем. Быць беларусам — гэта адольваць свой шлях, які, магчыма, подштурхне іншых людзей рухацца да беларскасці. (Аліна Радачынская)
Быць беларусам для мяне — гэта ўсведамляць сябе часткай вялізнай сям’і, імя якой — беларусы. (Ксюша, Юшына)
Беларус — чалавек, які ведае, што ён беларус, і яго гэта задавальняе. Але мала проста сказаць: “Я беларус”, гэта павінна быць напоўнена сэнсам. (Алесь Наркевіч)
Быць беларусам, усведамляць сябе беларусам — гэта адчуванне такога велізарнага часця, што больш нічога і не трэба, застаецца толькі памерці. (Алесь Залескі)
Быць беларусам для мяне — гэта адчуваць, што беларусы — адзін з многіх народаў на Зямлі са сваёй самабытнай гісторыяй, традыцыямі і культурай. Ведаць, што шмат беларусаў змаглі запісаць сваё імя ў сусветную гісторыю — і ганарыцца гэтым. (Віктар Казлоў)
Што ж такое быць беларусам? Гэта значыць — ведаць, што ты не самотны. Ты — частка вялікай сілы са сваёю культурай, сваім менталітэтам, сваёю гісторыяй, якую, зрэшты, ты сам і ствараеш. (Таня Анікеенка)
Можна шмат нагаварыць пафасных прамоваў наконт спадчыны, але самае галоўнае — зразумець, што самае каштоўнае для цябе тут, што гісторыя твайго жыцця, летапіс твайго дзяцінства застаецца разам з табой толькі на тваёй радзіме. (Марыя Дуброўская)
Галоўнае — любіць, мацаваць і бараніць сваю сям’ю, бо гэта падмурак усяго. Быць гаспадаром у сваёй хаце, сваім горадзе і сваёй краіне, бо калі ў хаце чыста і ладна, дык і з гасцей ніхто на стол брудныя боты не пакладзе. (Юрась Новікаў)
Жыць у Беларусі й звацца беларусам паводле пашпарту — гэта не мой выбар. Мой выбар — быць Беларусам з вялікае літары, каб нашыя продкі, тыя людзі, што загінулі дзеля наступных пакаленняў, ганарыліся намі з нябёсаў, каб нашая мовай культура панавалі на айчынных прасторах. (Алесь Мазанік)
Быць беларусам для мяне — гэта перш за ўсё быць у гармоніі са сваёй краінай; быць яе грамадзянінам, паважаць культуру, мову, звычаі свайго народа, ведаць гісторыю… Карацей кажучы, любіць сваю краіну, але менавіта краіну, а не дзяржаву. (Ян Маркаў)
Быць беларусам — гэта ісці ў свет не з пустымі рукамі чалавекам без роду, а з гонарам несці свету нашыя здабыткі і каштоўнасці. (Сяргей Сакума)
Беларусь жыве, пакуль жывуць людзі, якія носяць яе ў сваім сэрцы. (Сяргей Сакума)
А быць беларусам — гэта значыць для мяне, перш-на-перш, сэрцам любіць тое месца, дзе я жыву, любіць тутэйшых людзей незалежна ад паходжання, любіць сваю культуру — мову, звычаі, гісторыю — і пашыраць уласныя веды ды практыкі. Па-другое, быць карысным для роднай зямлі, а калі маецца такая магчымасць, праслаўляць яе і верыць, што жыццё ў Беларусі некалі будзе больш гарманічным. (Віктар Сямашка)
Быць беларусам у Беларусі вельмі цяжка. Яшчэ цяжэй ім стаць, бо ў нас беларускасць не вітаецца, лічыцца непатрэбшчынай. (Зміцер Суліменка)
Я часам параўноўваю сваю любоў да роднай мовы з любоўю да дзяўчыны, бо яна прыгожая, мілагучная, родная. У радасці і суме яна разам з табою, неад’емная частка твайго «Я». (Зміцер Суліменка)
Этнолагі кажуць, што этнас — гэта агульная тэрыторыя, культура, самасвядомасць. То бок агульная плоць, гаспадарка і сяброўства. Каб быць беларусам, трэба ў сабе мець хаця б два з гэтых складнікаў: доўга жыць у Беларусі і тут займацца гаспадаркай. (Сяргей Вітушка)
Быць беларусам — больш, чым мець запіс у нейкім дакуменце, больш, чым мець бацькоў-беларусаў па паходжанні. Гэта ўнутраны стан чалавека, які ўсведамляе сябе часткай народа, ведае і шануе традыцыі сваёй краіны, нясе вялікую адказнасць за свае ўчынкі, за свае словы. Права быць беларусам трэба заслужыць. (Наталля Пушкарова)
Калі ты бачыш чалавека ўпершыню — лёгка пачаць размаўляць з ім на мове, але звярнуцца з беларускім словам да сяброў ці родных — вось сапраўднае выпрабаванне. (Наста Захарэвіч)
Беларуская мова — гэта не толькі сродак вербальных зносін, але асобны светапогляд. (Наста Захарэвіч)
Усвядоміць сябе беларусам у нашай краіне — значыць дасягнуць пэўнай ступені духоўнага развіцця. (Надзея Паўлава)
«Чым вы адрозніваецеся ад іншых народаў?» — гэта першае пытанне, якое гучыць ад іншаземцаў. І сам, калі вандруеш, шукаеш тыя ж самыя адрозненні. У кожнай нацыі сваё адчуванне жыцця. Кожны народ бачыць свет па-рознаму. Гэта самае цікавае: разумець, чаму тая ці іншая нацыя жыве менавіта так, як жыве. (Зміцер Навіцкі)
ак званую абыякавасць да жыцця беларусаў таксама лёгка растлумачыць: у катаклізмах апошніх 200 гадоў знік лі гены непакорлівасці. Выжылі толькі хамелеоны ці непрыкметныя, якія не ўступаюць у канфлікт. Іншых выслалі, павесілі або расстралялі. З мовай і культурай тая ж самая гісторыя: «Что не доделал русский штык, доделает русская школа», — гэтыя словы Мураўёва падхапіла і савецкая школа, выхаванцам якой з’яўляюся і я. (Зміцер Навіцкі)
Часамі здаецца, што ў Беларусі існуюць два сусветы. Маленькі сусвет зацятых беларусаў і вялікі сусвет постсавецкіх беларусаў — чарговых «тутэйшых». На дзіва і на жаль, гэтыя сусветы амаль не перасякаюцца. Беларускамоўныя сябруюць з беларускамоўнымі і наадварот… (Святлана Пажарава)
Мы ператварыліся ў краіну-прывід, у народ-прывід. І нідзе гэта так не кідаецца ў вочы, як за мяжой. Трэба, каб кожны беларус пабачыў гэта на свае вочы. (Святлана Пажарава)
Беларус — гэта той, хто сябе ім лічыць. Я не думаю, што ўсё залежыць ад паходжання, хаця шмат хто кажа, быццам асноўнае ў нацыянальным вызначэнні — гэта кроў, але, на маю думку, асноўнае — гэта самаадчуванне. (Аляксандра Валодзіна)
Шчыра кажу — цяжка быць беларусам; беларус, які вярнуўся да сваёй мовы, гісторыі, культуры, выклікае раздражненне шмат у каго. Таму што нагадвае тым, хто вырашыў палегчыць сваё жыццё праз расейскамоўнасць, — кім яны ёсць насамрэч. (Іван Жалткоў)
Быць беларусам — гэта найперш не саромецца таго, што ты беларус. Адказ абстрактны, але насамрэч ён адсылае да гісторыі нашай штодзённасці. Шмат якія людзі, пазіцыянуючы сябе беларусамі, не ведаюць элементарных беларускіх каштоўнасцяў, не валодаюць інфармацыяй, звязанай з гісторыяй Беларусі, бо не кожны можа дайсці да бібліятэкі. (Зміцер Трафімчук)
Быць беларусам — гэта не значыць запіс у пашпарце. Быць беларусам — гэта мець беларускую душу. (Аксана Сулейманава)
Быць беларусам — гэта паважаць сябе. Ніколі не гань сваё — і без цябе знойдуцца тыя, хто гэта зробіць! Крытыкуй, але толькі тое, што можна выправіць. Калі ты не паважаеш сябе, свой род, сваю мову — то хто будзе паважаць цябе? Самапавага — першая аснова для павагі з боку іншых. (Ганна Кісліцына)
Быць беларусам — гэта значыць адрозніваць паняцці «народ» і «натоўп». Варта паважаць свой народ, яго мову, гісторыю і культуру, але пры гэтым захоўваць самастойнасць думкі, заўсёды помніць, што натоўп можа памыляцца. Калі вы патрапіце ўхапіць розніцу паміж паняццямі «народ» і «натоўп» — вы ўжо напалову беларус. (Ганна Кісліцына)
Каб быць беларусам, трэба ведаць мову, гісторыю хаця б свайго краю, з павагай ставіцца да людзей, якія навокал цябе. А тое, што ты робіш, павінна агучвацца нашай мовай. І ўсё гэта павінна ісці з душы. (Эдуард Мацюшонак)
Быць беларусам — гэта без сумневу лічыць сябе беларусам. А моўныя, этнічныя або іншыя прыкметы, на мой погляд, з’яўляюцца другаснымі.Важна быць Кімсьці. Калі ты — Хтосьці, а не Нехта. (Алеся Серада)
Самаідэнтыфікацыя, у тым ліку нацыянальная, — фундамент асобы. Калі гэты фундамент хісткі, калі ты сам не ведаеш, хто ты, то вельмі цяжка будаваць на ім гарманічны светапогляд, які дапаможа ў няпростых публічных ды прыватных сітуацыях. (Алеся Серада)
нельга ўявіць нацыю, якая хоча вылучацца, але не хоча заявіць пра сябе на сваёй, адметнай мове. Таму будучыня беларускай нацыі залежыць толькі ад нашага выбару. (Юля Аляксеенка)
Беларускасць — гэта ўсведамленне свайго месца не толькі ў сучасным свеце, але і ў гісторыі чалавецтва. Я — чалавек, які жыве на планеце Зямля ў пачатку 21 стагоддзя. Беларускасць — тая пупавіна, што праз гэтую моўна-культурную пераемнасць злучае мяне з маімі продкамі і ўсёй гісторыяй чалавечай цывілізацыі. (Алесь Чайчыц)
Быць беларусам азначае тое ж, што і быць прадстаўніком любой іншай нацыі. Калі ты не ўяўляеш сабой штосьці як чалавек нацыянальны, то наўрад ці будзеш варты чагосьці і як глабальны, як касмапаліт. (Зміцер Конанчык)
Быць беларусам — гэта работа. Работа гаварыць па-беларуску і ўдасканальваць свае веды, расшукваць сваіх продкаў і наведваць котлішчы роду, выхоўваць дзяцей у духу пераемнасці. Як і кожная творчая работа, яна ўзнагароджваецца эўфарыяй здабыткаў і кароткімі імгненнямі шчасця. (Сяргей Дубавец)
Халоп не мае нацыянальнасці. Вольны чалавек заўсёды мае Радзіму. «Беларус» — гэта чалавек, які адчувае адказнасць за развіццё нацыянальнай дзяржавы, яе мовы, культуры і мастацтва. (Андрэй Курэйчык)
Без беларускай мовы беларус не беларус. Нават калі вы не размаўляеце на мове (а гэта пераважная большасць нашага насельніцтва), вы павінны яе ведаць. Мова — душа любой нацыі. Мова — гэта тое, што ў першую чаргу адрознівае адну нацыю ад іншай. Гэта галоўны выразнік нацыянальнага духу. (Андрэй Курэйчык)
Я хацеў бы, каб беларусам мог называць сябе той, хто неабыякава ставіцца да беларус кай культуры, мовы, традыцыі. Я маю на ўвазе, што можна назваць беларусам чалавека з расейскімі, украінскімі, габрэйскімі каранямі… Бо ментальнасць тых, хто жыве ў Беларусі, абумоўленая самой прасторай. Тутэйшасцю. І наш «рускі»-па-пашпарце будзе адрознівацца характарам ад «рускага» з Расеі. (Зміцер Вішнёў)
